11- KUŞLUK VAKTİ | DUHÂ (Kitap Sırası-93)

            Şefkatle merhamet eden Allah’ın adıyla.

1.         Kuşluk vaktine andolsun,

2.         Karanlığı çöktüğü vakit geceye andolsun ki,

3.         Rabbin seni terk etmedi, sana darılmadı da.¹

Not.1         Varaka’nın ölümüyle vahyin kesilmesi ve hemen akabinde Hz. Muhammed’in birkaç kez dağa çıkıp intihara kalkışması acaba hiçbir şey çağrıştırmıyor mu?

                   bkz. Arif Tekin, Bilinmeyen Yönleriyle Kur'an (Kur'an'ın Kökeni -2), (pdf-s.51).

Not.2         Hz. Muhammed bir gün Ceb­rail’e, “Engel nedir ki sıkça bizi ziyaret etmiyorsun?” diye soru­yor. Başka bir hadiste de “İnan ki sen gecikince ben korktum, acaba Allah benden rahatsız mı olmuş diye” dediği bildiriliyor. Bunun üzerine Cebrail bu ayeti getiriyor.

                   bkz. Arif Tekin, Bilinmeyen Yönleriyle Kur'an (Kur'an'ın Kökeni -2), (pdf-s.51-53).

Not.3         Duha 1-3, Kehf 23–24, Mücadele 12-13: Allah, Muhammed’le Konuşmayı Vergiye Bağlıyor!

a)               Mücadele suresi Medine’de ortaya atılmıştır. Dikkat edilirse Muhammed saltanatını kurduktan sonra kendisiyle yapılmak istenen görüşmeleri/konuşmaları bile vergiye bağlıyor. Neymiş; böyle bir yöntemle fakirlere bir kurtuluş yolunu bulmak, onlar için yeni bir gelir kaynağı sağlamak istemiş. Gerçi bu ayetin Kur’an’a yazılmasının nedeni sadece fakirlere bir gelir sağlamak değil; bununla birlikte kâfirlerle müminler arasında bir ölçü olarak düşünülmüş diyenler de var. Yani kişinin imanı zayıf olsa zaten gelip Muhammed’le parayla konuşmaz gibi yorumlar da yapılmıştır.

b)               Diyelim bir kişi günde defalarca Muhammed’le görüştü; bu ayete göre her görüşme için sadaka verirse zaten iflas eder; vermezse Muhammed tarafından töhmet altında kalır. Doğrusu çok ilginç bir ekonomik model. Kadı Beydavi gibileri, “Bu ayetin iniş sebeplerinden biri de Muhammed’den sorulan lüzumsuz soruların önünü kesmektir” diyorlar. Gerçekten bu ayet, bir bakıma Muhammed’den sorulan zor sorulara karşı bir ambargo niteliğindedir. Kur’an’dan örnek verelim:

c)               Bazı insanlar (özellikle de Yahudiler) Tevrat’ta yanıtı bulunmayan konularda (örneğin; ruh nedir, Zul’karneyn kimdir, Ashab-ı Kehf kimlerdir vb) Muhammed’den sorular  sorarlar. Bilmediği konular olduğu için ayet de yazamıyor. Bu nedenle cemaate, “Yarın yanıtını vereceğim” diyor. Amacı, zamandan kazanıp bir yerlerden yanıt bulup da Cebrail vahiy getirdi diyebilmek. Adam ertesi gün de gelir;  fakat yine yanıt veremez.

d)               İşin içinden çıkmak için şöyle bir ayet oluşturuyor: “Ey Muhammed, herhangi bir iş için ‘inşallah’/ eğer tanrı dilerse demeden,  yarın onu yapacağım deme.” diyor (Kehf 23–24). Bu konuda bütün tefsirlere bakılabilir.

e)               Burada “İnşallah” ifadesinin kullanılmamasından tanrının duyduğu rahatsızlık dikkat çekicidir. Tanrı niye o kadar kendi kimliği peşine düşmüş anlamak zor! Öyleki, bu konuda “Kestiğiniz bir hayvan üzerinde adımı anmazsanız onun eti haramdır” deyip özel ayet bile gönderiyor (En’am 121).

                   Demek ki Kur’an’a göre bir hayvanın kesiminde ne kadar sağlık kurallarına uyulursa uyulsun tanrı adı söylenmedi mi yenmemeli/ haramdır.

f)                Aynı sorun Kur’an’da bir başka yerde de yaşanıyor. Muhammed henüz Mekke’de iken her nedense bir ara ayetler indirmiyor. Bunun üzerine bazıları kendisine, “Bakıyoruz senin şeytanın bu günlerde seni terk etmiş” diyorlar. Bu gibi olumsuzluklardan kurtulmak, böylesine bir ezikliği yaşamamak için Kur’an’a şöyle bir savunma ayeti yazıyor: “Andolsun kuşluk vaktine ve sakinleştiği zaman geceye ki senin rabbin ne seni terk etti, ne de sana darıldı.” (Duha 1-3)

g)               Görüldüğü  gibi Mekke’de savunma ayetleri gönderiken, Medine’de görüşmeleri vergiye bağlıyor!

h)               Muhammed bu gibi zor sorular konusunda ya Tevrat’tan, ya da bilen arkadaşlarından bilgi alırdı. Hatta Tevrat’tan anlamak için Kur’an’ı hazırlayan komisyonun başkanı Zeyd bin Sabit’e, Tevrat dili olan İbranice’yi öğren diyordu (Kur’an’ın Kökeni, s.46). Muhammed’in Zeyd’e İbranice’yi öğren demesinden maksat, gelen mektupları okumak, onlara yanıt vermek olarak belirtiliyorsa da bu doğru değildir. Çünkü o günlerde İbranice, çevrede bulunan önemli devletlerin dili değildi ki buna önem verilsin. Dolayısıyla burada maksat Tevrat’tan bilgi almak için bu konuda eleman yetiştirmekti.

                   bkz. Arif Tekin, Sümerlerden İslam’a Kutsal Kitaplar ve Dinler, (pdf-s.181-183).

ayrıca;      benzer konu için; bkz. Maide 102 (Not.1): Allah, Muhammed’le Konuşmaya Kota Getiriyor!

4.         Muhakkak ki âhiret senin için dünyadan daha hayırlıdır.

5.         Şüphesiz, Rabbin sana verecek ve sen de hoşnut olacaksın.

6.         Seni yetim bulup da barındırmadı mı?

7.         Seni yolunu kaybetmiş olarak bulup da yola iletmedi mi?

8.         Seni ihtiyaç içinde bulup da zengin etmedi mi?

9.         Öyleyse sakın yetimi ezme!

Not.1         Fecr 17, Duha 6, 9: Bu uygulamalar da İslamdan binlerce yıl öncesinden gelmektedir. Sümer kanun yapımcıları kendi kanunlarında, “Biz dulu, yetimi, yoksulu... kimseye ezdirmeyeceğiz” gibi somut ifadeler kullanmakla birlikte; onlar, Kuran’ın kullandığı cehennem tehdidi yerine maddi cezalar uygulardı. Kaynak: Arif Tekin, Sümerlerden İslam’a Kutsal Kitaplar ve Dinler, (pdf-s.30-31).

10.       Sakın isteyeni azarlama!

11.       Rabbinin nimetine gelince; işte onu anlat.

1.     Hz. Peygamber’e vahyin gelişi bir süre için kesilince müşrikler, “Rabbi onu terk etti” dediler. Bunun üzerine bu âyetler indi.